Wonderful Wednesday: heb geen spijt!

Elke woensdag bespreek ik hier tips die mij tijdens mijn depressie en de jaren erna geholpen hebben. Dingen die uit de mindfulnessgedachte komen, tips uit gedragstherapie of gewoon dingen die ik zelf de afgelopen jaren heb ontdekt. Hopelijk kun je er iets mee, depressief of niet . Vandaag: heb geen spijt!

Of eigenlijk: laat je leven niet leiden (en daarmee lijden) door spijt!

Een tijdje terug las ik op een blog iets over dat het verschil tussen 20 en 30 jaar oud zijn simpelweg 10 jaar extra spijt is, of in ieder geval kan zijn. En ik gok zomaar dat dat voor een hoop mensen ook zo is. Zeker bij de huidige generatie van dertigers en veertigers, de groep die ook veel vaker een burnout bleek te hebben dan eerdere generaties. Spijt in dat geval vaak over dingen die ze niet konden doen, die ze moesten missen (weer die FOMO). Spijt over het niet eerder kansen hebben aangepakt, spijt over niet harder hebben gewerkt toen het echt nodig was, of juist spijt over niet op tijd ingrijpen als het mis dreigt te gaan. En uiteindelijk zal iedereen wel eens ergens spijt over hebben, of hebben gehad.

Er zijn ook ontzettend veel manieren van spijt hebben, en dan heb je ook nog het verschil tussen spijt over acties die betrekking hebben op jezelf of spijt over acties die betrekking hebben op een ander. Als je je maar genoeg concentreert op alle dingen waar je spijt over hebt wordt je volgens mij gegarandeerd depressief. Op zijn minst…

Maar is dat waar spijt goed voor is? Dat lijkt me toch niet…

Als je het mij vraagt is spijt een emotie die vooral een functie heeft richting een leerproces. Je kunt dan ook met spijt twee kanten op: erin blijven hangen (en er mogelijk depressief van/door worden) of ervan leren en een soortgelijke situatie een volgende keer anders aanpakken. Of een oplossing vinden voor het probleem dat gecreëerd is. Iets dat zeker niet altijd makkelijk is, maar ook met kleine stapjes kun je daar uiteindelijk uit komen. En dan zal vaak ook blijken dat het gevoel van spijt verminderd is: je hebt er immers iets mee gedaan en hebt het niet voor niets laten zijn!

Ook als je spijt hebt van een actie met betrekking op een ander zal de toekomst vaak beter uitpakken voor allebei als je iets met die spijt gedaan hebt. Als je bijvoorbeeld oprecht (maar dan ook écht oprecht) excuses hebt aangeboden aan de ander, en laat zien wat je ervan geleerd hebt, en waarom je er spijt van hebt. Uiteindelijk kun je niet voor de ander bepalen dat diegene daarmee akkoord gaat, maar ook de ander kan het beter een plek geven als diegene weet dat je ervan geleerd hebt en een volgende keer (hopelijk) beter weet! En als de ander jou kan vergeven, staat niets meer in de weg om jezelf ook te vergeven. Ervan te leren en verder te gaan.

Leren van spijt is niet altijd even makkelijk, soms moet je je minstens drie keer aan dezelfde steen stoten voordat het tot je doordringt dat iets niet werkt. Soms weet je ook pas te laat wát het precies was dat je (opnieuw) fout deed of miste waardoor je achteraf spijt kreeg. Daarom is het in zo’n geval goed te kijken naar het complete plaatje: wat deed ik verkeerd, wanneer besloot ik dit te doen, en wat waren mijn beweegredenen? Doe ik dit vaker, is het een gewoonte geworden? Is de reden ook elke keer hetzelfde? En is het misschien al zover gekomen dat anderen ook niet anders meer verwachten?

Wees daarin zo concreet en ook zo eerlijk mogelijk naar jezelf. Ook dingen als: is je spijt terecht? Of waren de omstandigheden zo slecht dat je op dat moment niet anders kon? Waren het omstandigheden waar je echt niets aan kon doen (bijvoorbeeld ziekte), of waren het omstandigheden die je misschien zelf ook opgeroepen hebt? Of was het simpelweg een geval “op dat moment stond ik er volledig achter”. Als je er echt niets aan kon doen, of je op dat moment echt achter die keuze stond, wees dan ook lief voor jezelf: vergeef het jezelf en besef dat de een helaas meer pech in het leven tegenkomt dan de ander, dat je soms ook gewoon keuzes maakt die achteraf misschien niet zo handig leken. Maar dat dat niets afdoet aan jouw prestaties en jouw waarde! Dat het jou alleen maar sterker maakt!

Zelf heb ik ook wel spijt over dingen die gedaan heb en vraag ik me soms tot in den treure af waarom ik die dingen niet anders heb gedaan. Maar uiteindelijk weet ik dan ook dat als ik daarin blijf hangen, er sowieso niets verandert. Het enige dat er gebeurt is dat ik vervolgens een rotdag heb en met een beetje pech m’n omgeving het ook moet bezuren… Ik probeer daarom zoveel mogelijk elke dag opnieuw me te bedenken wat ik vandaag anders wil doen. Zelfs kleine dingen die het mogelijk maken om m’n toekomst net een beetje anders te kunnen maken dan wanneer ik op dezelfde weg zou doorgaan.

Leren van spijt is niet altijd even makkelijk, want veránderen is niet altijd even makkelijk. Toch ben ik ervan overtuigd dat iedereen kán veranderen, en dat elke dag een nieuwe kans is óm te veranderen. Een leven zonder spijt hoeft niet, zou ook niet gezond zijn volgens mij ;-). Een leven lang geleerd hebben van je spijt is des te beter! Dan heeft je actie en de daarop volgende spijt functie gehad en ben je er waarschijnlijk een beter mens van geworden!

Dus blijf niet hangen in die nare spijtgevoelens. Laat ze er even zijn, je mag best rouwen om iets dat gebeurt is en dat je niet meer terug kunt draaien, maar onthoudt precies dát: het ligt in het verleden en je kunt het dus niet terugdraaien! Je kunt er enkel iets mee doen, van leren, en het in de toekomst anders doen. Dan zul je merken dat je spijt al snel ook minder zal worden: je hebt er immers iets mee gedaan, misschien zelfs wel zoveel als je kon. En dan is het wat spijt betreft: missie volbracht!

 

-X- Maaike